આપણી દુનિયા ઝડપથી બદલાઈ રહી છે. OECD લર્નિંગ ફ્રેમવર્ક 2030 મુજબ, "શાળાઓએ વિદ્યાર્થીઓને તમામ સ્તરે એવી નોકરીઓ માટે તૈયાર કરવા પડશે જે હજુ સુધી બનાવવામાં આવી નથી, એવી તકનીકો કે જેની શોધ હજુ સુધી થઈ નથી, એવી સમસ્યાઓનું નિરાકરણ કરવા માટે કે જેની હજુ સુધી અપેક્ષા ન હોય". ઉદાહરણો એ ખ્યાલને સમજવાની શ્રેષ્ઠ રીત છે અને જ્યારે આપણે કોઈ કોન્સેપ્ટમાં ઉદાહરણો આપી રહ્યા છીએ ત્યારે સૌથી મહત્વની બાબત એ છે કે તે ખ્યાલો સાથે વધુ જોડાયેલી હોવી જોઈએ. સ્ટીમ શિક્ષણ એ જ કારણોસર બનાવવામાં આવ્યું છે. તે વિકસાવવામાં આવ્યું છે જેથી એક વિદ્યાર્થી તે જ ખ્યાલમાંથી વધુ મેળવી શકે જે તે અથવા તેણી અભ્યાસ કરી રહ્યો છે. એવી કેટલીક સંસ્થાઓ છે જે શિક્ષણની આ પદ્ધતિને અનુસરી રહી છે; ભારત સરકાર દરેક સંસ્થા માટે STEAM શિક્ષણ હેઠળ વિકસિત માર્ગદર્શિકાનું પાલન કરે તે જરૂરી બનાવી રહી છે.
STEAM એટલે Science, Technology, Engineering, Art and Mathematicsનો સંક્ષેપ છે. આ શબ્દોનો ઉપયોગ વિજ્ઞાન, ટેક્નોલોજી, એન્જિનિયરિંગ, કલા અને ગણિતના ક્ષેત્રોમાં ઉપયોગ થાય છે. STEAM શિક્ષણનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય વિદ્યાર્થીઓને આ ક્ષેત્રોમાં જ્ઞાન, કૌશલ્ય અને રસ કેળવવાનો છે.
STEAM શિક્ષણના ફાયદા :
- ક્રિએટિવિટી અને નવીનતા: STEAM શિક્ષણ વિદ્યાર્થીઓને સમસ્યાઓ હલ કરવા, નવીન વિચારો વિકસાવવા અને આધુનિક સમસ્યાઓના ઉકેલો શોધવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે.
- કારકિર્દીની તૈયારી: STEAM ક્ષેત્રોમાં જ્ઞાન અને કૌશલ્ય ધરાવતા વિદ્યાર્થીઓને આજના જટિલ અને ઝડપથી બદલાતા જગતમાં સફળ કારકિર્દી બનાવવામાં મદદ કરે છે.
- સમસ્યા નિવારણ: STEAM શિક્ષણ વિદ્યાર્થીઓને સમસ્યાઓને ઓળખવા, વિશ્લેષણ કરવા અને ઉકેલો શોધવા માટે તૈયાર કરે છે.
- સંચાર કૌશલ્ય: STEAM શિક્ષણ વિદ્યાર્થીઓને અન્ય લોકો સાથે સંચાર કરવા, તેમના વિચારો સ્પષ્ટ રીતે વ્યક્ત કરવા અને સહયોગી કાર્ય કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે.
- તમારું બાળક વધુ સર્જનાત્મક બનશે.
- વિચારોનો અમલ વધે છે.
- વિષયનું જ્ઞાન વધે છે.
- તમારું બાળક સૈદ્ધાંતિક જ્ઞાનની તુલનામાં વધુ વ્યવહારુ જ્ઞાન મેળવશે.
- નવીન માનસિકતા વિકસિત થાય છે.
- વિવેચનાત્મક વિચાર કરવાની ક્ષમતા વિકસિત થાય છે.
STEAM શિક્ષણમાં
શું શીખવાય છે?
STEAM શિક્ષણમાં વિજ્ઞાન, ટેક્નોલોજી, એન્જિનિયરિંગ અને
ગણિતના વિષયોનો સમાવેશ થાય છે. આ વિષયોમાં વિદ્યાર્થીઓ નીચેની બાબતો શીખે છે:
STEAM શિક્ષણ વિદ્યાર્થીઓને આધુનિક જગતની જરૂરિયાતોને
પહોંચી વળવા માટે તૈયાર કરે છે. તે વિદ્યાર્થીઓને સર્જનાત્મક, નવીન અને સમસ્યા નિવારણ
કૌશલ્યો વિકસાવવામાં મદદ કરે છે.
STEAM શિક્ષણ નવી પેઢીઓને તાલીમ આપવાનું ચોક્કસ છે જેથી તેઓ સતત બદલાતા વાતાવરણમાં
જીવી શકે અને તેમને એવી નોકરીઓ માટે પણ તાલીમ આપી શકે જે AI જેવી ટેક્નોલોજી લાવશે
તેવા ફેરફારોને કારણે હજી અસ્તિત્વમાં નથી.
STEAM શિક્ષણ છે બાળકોના ભવિષ્યની ચાવી, એક ટીમ તરીકે કેવી રીતે કામ કરવું તે
જાણવામાં, સંયુક્ત નિર્ણયો લેવાનું શીખવા, સર્જનાત્મક સમસ્યા-નિવારણ કૌશલ્યમાં વધારો
કરવા, સંચાર કૌશલ્યમાં સુધારો કરવા, વધુ સરળતાથી ખ્યાલો શીખવા અને જાળવી રાખવા, અને
કલ્પના અને ચાતુર્ય વધારવામાં તેમને મદદ કરવી.
STEAM એટલે સાયન્સ ટેક્નોલોજી એન્જિનિયરિંગ
મેથેમેટિક્સ. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, તે એક શૈક્ષણિક
શિસ્ત છે જે વિદ્યાર્થીઓને મનોરંજક અને વ્યવહારુ રીતે તાલીમ આપવાનો પ્રયાસ કરે છે જેમાં
તે ચાર મૂળભૂત સ્તંભો પર આધારિત છે: વિજ્ઞાન, ટેકનોલોજી, એન્જિનિયરિંગ અને ગણિત.
ICT and Advance Pedagogy
Saurashtra university
Bed Sem 3
EPC-8 Computer New Course
યુનિટ -3
અધ્યતન અધ્યાપનશાસ્ત્રનો પરિચય
3.1 અદ્યતન-અધ્યાપનશાસ્ત્ર : અર્થ, સિદ્ધાંતો, જરૂરિયાત
3.2 સંકલિત અધ્યાપનશાસ્ત્ર અને STEAM શિક્ષણ : સંકલ્પના અને પરિચય
3.3 5E મોડેલ: સોપાન અને શિક્ષકની ભૂમિકા
3.4 ચિંતનાત્મક અધ્યયન : સંકલ્પના, Gibs નું ચક્ર અને શિક્ષકની ભૂમિકા