Gibsનું ચક્ર અને શિક્ષક ની ભૂમિકા.

ગિબ્સ રિફ્લેક્શન સાયકલ શિક્ષણમાં વપરાતી એક પ્રક્રિયા છે જે શિક્ષણ પ્રવૃત્તિઓમાંથી શીખવાની પ્રક્રિયાને વધારવામાં મદદ કરે છે. આ સાયકલમાં છ સ્ટેજ હોય છે, જે નીચે મુજબ છે:

ગિબ્સના ચક્રના છ તબક્કા:

વર્ણન (Description): અનુભવનું વિગતવાર વર્ણન.  

આ સ્ટેજમાં, તમે શિક્ષણ પ્રવૃત્તિ અથવા અનુભવ વિશે વિગતવાર વર્ણન કરો છો. તમે શું કર્યું, શું જોયું, શું અનુભવ્યું, શું સાંભળ્યું તે બધું લખો.

લાગણીઓ (Feelings): અનુભવ દરમિયાન અનુભવાયેલી લાગણીઓ. 

આ સ્ટેજમાં, તમે પ્રવૃત્તિ દરમિયાન અનુભવો છો તે લાગણીઓ અને વિચારોને વ્યક્ત કરો છો. તમે ખુશ, ઉત્સાહિત, હતાશ, ચિંતિત અથવા કોઈપણ અન્ય લાગણી અનુભવી હોય તે લખો.

મૂલ્યાંકન (Evaluation): અનુભવનું મૂલ્યાંકન.

આ સ્ટેજમાં, તમે પ્રવૃત્તિ અથવા અનુભવનું મૂલ્યાંકન કરો છો. તમે તેના સકારાત્મક અને નકારાત્મક પાસાઓને ઓળખો છો. તમે શું સારું કર્યું અને શું વધુ સારું કરી શક્યું હોત તે વિશે વિચારો.

વિશ્લેષણ (Analysis): અનુભવનું કારણ અને પરિણામનું વિશ્લેષણ.

આ સ્ટેજમાં, તમે પ્રવૃત્તિ અથવા અનુભવનું વિશ્લેષણ કરો છો. તમે તેના કારણો અને પરિણામોને સમજવાનો પ્રયાસ કરો છો. તમે શું શીખ્યું અને તે કેવી રીતે થયું તે વિશે વિચારો.

નિષ્કર્ષ (Conclusion): અનુભવમાંથી શીખેલા પાઠ.

આ સ્ટેજમાં, તમે પ્રવૃત્તિ અથવા અનુભવમાંથી તારણો કાઢો છો. તમે શું શીખ્યું અને તે ભવિષ્યમાં કેવી રીતે ઉપયોગી થઈ શકે તે વિશે વિચારો.

કાર્યયોજના (Action Plan): ભવિષ્યમાં સુધારા માટેની કાર્યયોજના.

આ સ્ટેજમાં, તમે ભવિષ્યમાં પ્રવૃત્તિ અથવા અનુભવને સુધારવા માટે એક કાર્યયોજના બનાવો છો. તમે શું કરવાનું ચાલુ રાખશો અને શું બદલવાનું વિચારો છો તે લખો.

            ગિબ્સ રિફ્લેક્શન સાયકલ એક સરળ પરંતુ શક્તિશાળી સાધન છે જે તમને તમારા શિક્ષણ અનુભવોમાંથી વધુ સારી રીતે શીખવામાં મદદ કરી શકે છે. તે તમને તમારા વિચારો અને લાગણીઓનું વિશ્લેષણ કરવામાં, તમારા શીખવાને સમજવામાં અને ભવિષ્ય માટે સુધારાઓ કરવામાં મદદ કરે છે.

ગિબ્સનું ચક્ર અને શિક્ષકની ભૂમિકા

ગિબ્સનું ચક્ર એ એક પ્રતિબિંબાત્મક પ્રક્રિયા છે જે વ્યક્તિને તેમના અનુભવોનું વિશ્લેષણ કરવામાં અને તેમાંથી શીખવામાં મદદ કરે છે. શિક્ષણના સંદર્ભમાં, શિક્ષકો આ ચક્રનો ઉપયોગ તેમના પોતાના શિક્ષણ અને તેમના વિદ્યાર્થીઓના શિક્ષણને સુધારવા માટે કરી શકે છે.

શિક્ષકની ભૂમિકા:

• મોડેલ: શિક્ષકે પોતે જ ગિબ્સના ચક્રનો ઉપયોગ કરવાનું મોડેલ બનવું જોઈએ. આનાથી વિદ્યાર્થીઓને પ્રતિબિંબિત કરવા અને તેમના શીખવાને સુધારવા માટે પ્રેરણા મળશે.
• પ્રોત્સાહન: શિક્ષકે વિદ્યાર્થીઓને તેમના અનુભવો વિશે વિચારવા અને તેમના વિચારો વ્યક્ત કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા જોઈએ.
• પ્રશ્નો પૂછવા: શિક્ષકે વિદ્યાર્થીઓને પ્રશ્નો પૂછીને તેમના વિચારોને વધુ ઊંડાણમાં વિકસાવવામાં મદદ કરવી જોઈએ. ઉદાહરણ તરીકે, "તમે આ અનુભવ વિશે શું અનુભવો છો?", "તમે શું શીખ્યા?", "તમે આગલી વખતે શું અલગ કરશો?"
• સુવિધા પૂરી પાડવી: શિક્ષકે વિદ્યાર્થીઓને પ્રતિબિંબિત કરવા માટે જરૂરી સુવિધાઓ પૂરી પાડવી જોઈએ, જેમ કે જર્નલ, ચર્ચાના સમય અને પ્રતિબિંબાત્મક પ્રવૃત્તિઓ.
• પ્રતિસાદ આપવો: શિક્ષકે વિદ્યાર્થીઓના પ્રતિબિંબો પર પ્રતિસાદ આપવો જોઈએ અને તેમને તેમના વિચારોને વધુ વિકસાવવામાં મદદ કરવી જોઈએ.

ગિબ્સના ચક્રના શિક્ષણમાં ઉપયોગ:

• પાઠની યોજનાઓનું મૂલ્યાંકન: શિક્ષકો ગિબ્સના ચક્રનો ઉપયોગ તેમની પાઠની યોજનાઓનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે કરી શકે છે અને તેમાં સુધારા કરી શકે છે.
• વિદ્યાર્થીઓના શીખવાનું મૂલ્યાંકન: શિક્ષકો ગિબ્સના ચક્રનો ઉપયોગ વિદ્યાર્થીઓના શીખવાનું મૂલ્યાંકન કરવા અને તેમને વ્યક્તિગત પ્રતિસાદ આપવા માટે કરી શકે છે.
• વ્યાવસાયિક વિકાસ: શિક્ષકો ગિબ્સના ચક્રનો ઉપયોગ તેમના વ્યાવસાયિક વિકાસ માટે કરી શકે છે અને તેમના શિક્ષણ પદ્ધતિઓને સુધારી શકે છે.

ગિબ્સનું ચક્ર શિક્ષકો અને વિદ્યાર્થીઓ બંને માટે એક શક્તિશાળી સાધન છે. તે શિક્ષકોને તેમના શિક્ષણને સુધારવામાં અને વિદ્યાર્થીઓને તેમના શીખવાને સુધારવામાં મદદ કરે છે.

Gibbs Reflection Cycle in Education (ગિબ્સ રિફ્લેક્શન સાયકલ)

ICT and Advance Pedagogy 

Saurashtra university 

Bed Sem 3

EPC-8 Computer New Course

યુનિટ -3 

અધ્યતન અધ્યાપનશાસ્ત્રનો પરિચય

3.1 અદ્યતન-અધ્યાપનશાસ્ત્ર : અર્થ, સિદ્ધાંતો, જરૂરિયાત

3.2 સંકલિત અધ્યાપનશાસ્ત્ર અને STEAM શિક્ષણ : સંકલ્પના અને પરિચય

3.3 5E મોડેલ: સોપાન અને શિક્ષકની ભૂમિકા

3.4 ચિંતનાત્મક અધ્યયન : સંકલ્પના, Gibs નું ચક્ર અને શિક્ષકની ભૂમિકા