તાજેતરમાં અમેરિકાએ અન્ય દેશોમાંથી આયાત થતી ચીજવસ્તુઓ પર ટેરિફ વધારવાની જાહેરાત કરી છે, જેમાં ભારતનો પણ સમાવેશ થાય છે. આ જાહેરાત બાદ ઘણા ઉદ્યોગો અને અર્થતંત્ર પર તેની અસર વિશે ચર્ચાઓ થઈ રહી છે.
અહીં ટેરિફ શું છે અને તેની વિસ્તૃત સમજણ આપી છે:
ટેરિફ એટલે શું?
સરળ શબ્દોમાં, ટેરિફ એ એક પ્રકારનો આયાત કર છે. જ્યારે કોઈ દેશ અન્ય દેશમાંથી માલસામાન આયાત કરે છે, ત્યારે તે માલ પર વધારાનો ટેક્સ લાદવામાં આવે છે, જેને ટેરિફ કહેવાય છે. આ ટેરિફના કારણે આયાતી વસ્તુઓ મોંઘી બને છે.
ટેરિફના મુખ્ય હેતુઓ:
સ્થાનિક ઉદ્યોગોનું રક્ષણ:
ટેરિફનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય સ્થાનિક ઉદ્યોગોને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. જ્યારે વિદેશી ચીજવસ્તુઓ ઓછી કિંમતે બજારમાં ઉપલબ્ધ થાય છે, ત્યારે સ્થાનિક ઉત્પાદકોને સ્પર્ધામાં ટકી રહેવું મુશ્કેલ બને છે. ટેરિફ લાદવાથી આયાતી માલની કિંમત વધે છે, જેથી ગ્રાહકો સ્થાનિક ઉત્પાદનો ખરીદવા પ્રેરાય છે.
સરકારી આવક:
ટેરિફ દ્વારા સરકારને વધારાની આવક થાય છે, જેનો ઉપયોગ દેશના વિકાસ માટે કરી શકાય છે.
વેપારનું નિયમન:
ટેરિફનો ઉપયોગ વેપારને નિયંત્રિત કરવા માટે પણ થાય છે. કોઈ દેશની સરકારને જે માલની ઓછી જરૂર હોય તેના પર વધુ ટેરિફ લાદીને તેની આયાત ઘટાડી શકાય છે.
ટેરિફના પ્રકારો:
ટેરિફના મુખ્યત્વે બે પ્રકાર છે:
સ્પેસિફિક ટેરિફ (Specific Tariff):
આ પ્રકારના ટેરિફમાં, આયાતી માલના એકમ દીઠ એક નિશ્ચિત રકમ વસૂલવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, પ્રતિ કિલોગ્રામ કોફી બીન્સ પર $1 નો ટેક્સ. અહીં વસ્તુની કિંમત ગમે તે હોય, ટેક્સની રકમ નિશ્ચિત રહે છે.
એડ વેલોરમ ટેરિફ (Ad Valorem Tariff):
આ ટેરિફમાં, આયાતી વસ્તુની કુલ કિંમતના અમુક ટકા તરીકે ટેક્સ વસૂલવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો $10,000ની કાર પર 15% એડ વેલોરમ ટેરિફ લાદવામાં આવે તો આયાતકારે $1,500 ટેક્સ ચૂકવવો પડે છે.
અમેરિકા દ્વારા ટેરિફ વધારવાનો નિર્ણય અને તેની અસર:
કારણ: અમેરિકાના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પનું માનવું છે કે અમેરિકાની મોટી વેપાર ખાધ (Trade Deficit) અન્ય દેશોના ઊંચા ટેરિફ અને વેપાર નીતિઓને કારણે છે. તેઓ સ્થાનિક ઉત્પાદનોને પ્રોત્સાહન આપવા અને અમેરિકન ઉદ્યોગોને મજબૂત કરવા માટે ટેરિફનો ઉપયોગ એક સાધન તરીકે કરે છે.
ટેરિફથી અસર :-
અમેરિકા દ્વારા ટેરિફ વધારવાથી ભારતીય નિકાસકારોને સીધી અસર થશે. ભારતીય માલસામાન અમેરિકાના બજારમાં મોંઘો થશે, જેનાથી તેની માંગમાં ઘટાડો થઈ શકે છે. ખાસ કરીને ટેક્સટાઈલ, જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરી, ફાર્માસ્યુટિકલ અને પેટ્રોકેમિકલ જેવા ક્ષેત્રો પર તેની વધુ અસર જોવા મળી શકે છે.
વૈશ્વિક અર્થતંત્ર પર અસર:
આ પ્રકારના ટેરિફ યુદ્ધથી વૈશ્વિક વેપારમાં અસ્થિરતા આવે છે. અન્ય દેશો પણ બદલો લેવાના ભાગરૂપે અમેરિકન ઉત્પાદનો પર ટેરિફ વધારી શકે છે, જેનાથી વેપારમાં અવરોધો ઊભા થાય છે અને વૈશ્વિક અર્થતંત્રને નુકસાન થઈ શકે છે.
નિષ્ણાતો માને છે કે આ ટેરિફનો આર્થિક ફટકો માત્ર નિકાસ કરતા દેશોને જ નહીં, પરંતુ અમેરિકન ગ્રાહકોને પણ પડશે, કારણ કે તેમને આયાતી વસ્તુઓ માટે વધુ કિંમત ચૂકવવી પડશે અને ફુગાવો વધી શકે છે.