કેદારનાથ ધામ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી.

કેદારનાથ મંદિર ઉત્તરાખંડ રાજ્યમાં હિમાલય પર્વતમાળામાં આવેલું એક પ્રસિદ્ધ તીર્થસ્થળ છે. જે મંદાકિની નદીના કિનારે, સમુદ્ર સપાટીથી લગભગ 11,800 ફૂટ ની ઊંચાઈ પર આવેલું છે.

હિન્દુ ધર્મના સૌથી પવિત્ર શિવ મંદિરોમાંનું એક માનવામાં આવે છે. શિવના બાર જ્યોતિર્લિંગમાં આ એક પ્રમુખ જ્યોતિર્લિંગ છે.

દરેક યાત્રીએ સૌ પ્રથમ ફરજિયાત રજીસ્ટ્રેશન કરવું.

રજિસ્ટ્રેશન માટે આ લિંકની ઉપયોગ કરવો.

https://registrationandtouristcare.uk.gov.in/

કેદારનાથ અને ઉતરાખંડમાં હોટલ સુવિધા 

કેદારનાથમાં ઘણી પ્રાઇવેટ હોટલ તથા ટેન્ટ સુવિધા છે. 

ઉત્તરાખંડ સરકાર તરફથી હોટેલની સુવિધા... જેમાં જમવાની સુવિધા સામેલ છે.

બુકિંગ માટેની લિંક (જ્યાં રોકાવા માંગો છો.. તે સર્ચ કરવું.)

https://gmvnonline.com/trh-filter.php

કેદારનાથ રૂટ પર આવેલ ભીમ બલીમાં રોકાવા માટે કોન્ટેક્ટ નંબર :- 9675201812

કેદારનાથ રૂટ પર આવેલ લિંચોલી માં રોકાવા માટે કોન્ટેક્ટ નંબર :-  7060915521

કેદારનાથ યાત્રા માટે યોગ્ય સમય :- 

​મે થી જૂન અને સપ્ટેમ્બર થી ઓક્ટોબર મહિના યાત્રા માટે શ્રેષ્ઠ છે. આ સમયગાળા દરમિયાન હવામાન સુખદ હોય છે. ચોમાસામાં (જુલાઈ-ઓગસ્ટ) વરસાદ અને ભૂસ્ખલનના કારણે મુસાફરી જોખમી બની શકે છે. શિયાળામાં (નવેમ્બર-એપ્રિલ) મંદિરના દરવાજા બંધ હોય છે.

કઈ રીતે પહોંચવું ...

સૌ પ્રથમ ગુજરાતના કોઇપણ ખૂણેથી આપ જતા હોય તો, પહેલા હરિદ્વાર અથવા ઋષિકેશ પહોંચવું. ત્યાંથી નીચે આપેલ રૂટ મુજબ કેદારનાથ પહોંચી શકાય.

કેદારનાથ જવાનો રૂટ...

ઋષિકેશથી દેવ પ્રયાગ... શ્રીનગર... રૂદ્રપ્રયાગ... થી... સીતાપુર.. સોનપ્રયાગ... ગૌરીકુંડ... કેદારનાથ

Haridwar
Haridwar → Rishikesh → Devprayag → Srinagar → Rudraprayag → Augustmuni → Phata → Sitapur → Guptkashi → Gaurikund → Kedarnath

કેદારનાથ જવા માટે બસ, કાર નો અંતિમ પડાવ સીતાપુર હોય છે. ત્યાંથી પ્રશાસન આગળ જવા દેશે નહીં.. એટલે સૌ પ્રથમ સીતાપુરમાં ગાડી પાર્ક કરી.. ત્યાંની લોકલ ગાડી દ્વારા ગૌરીકુંડ પહોંચવું..

ગૌરીકુંડમાં સ્નાન કરવાનું મહત્વ છે. (અહીં ગરમ પાણીના કુંડ છે..) ત્યાં રાત્રિ રોકાણ કરી વહેલી સવારે કેદારનાથ ચડાઈ કરવાનું શરૂ કરવું..

ગૌરીકુંડથી કેદારનાથ મંદિર સુધીનું અંતર લગભગ 22 કિલોમીટર જેટલું છે. આ માર્ગ ઊંચા પહાડોમાંથી પસાર થાય છે અને ચઢાણ મુશ્કેલ હોય છે.

​આ યાત્રા પગપાળા, ઘોડા, પાલખી અથવા પિઠ્ઠુ દ્વારા કરી શકાય છે.

ગૌરીકુંડથી કેદારનાથ સુધીના પગપાળા માર્ગ પર મુખ્ય પડાવ (સ્ટોપ) આ મુજબ છે:

​જંગલ ચટ્ટી:  

ગૌરીકુંડથી લગભગ 5 કિલોમીટર દૂર.

​ભીમબલી: 

જંગલ ચટ્ટીથી 5 કિલોમીટર દૂર. અહીં નાસ્તો, પીવાનું પાણી અને શૌચાલય જેવી સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ છે.

છોટી ​લિંચોલી અને બડી લિંચોલી :- 

ભીમબલીથી 4 થી 6 કિલોમીટર દૂર. અહીં તબીબી સુવિધાઓ અને રહેઠાણની વ્યવસ્થા છે.

​કેદારનાથ બેઝ કેમ્પ:  લિંચોલીથી લગભગ 4 કિલોમીટર દૂર.

​કેદારનાથ મંદિર:  બેઝ કેમ્પથી 1 કિલોમીટર દૂર.

​આ ઉપરાંત, આખા માર્ગ પર અન્ય નાના ચેકપોઈન્ટ અને આરામ કરવાની જગ્યાઓ પણ છે. આ યાત્રા લગભગ 22 કિલોમીટર લાંબી છે. 

કેદારનાથમાં દર્શનીય સ્થળો :- 

કેદારનાથ મંદિર

​આદિ શંકરાચાર્ય સમાધિ :- 

કેદારનાથ મંદિરની પાછળ આવેલું આ સ્થળ આદિ શંકરાચાર્યની સમાધિનું સ્થાન છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તેમણે 32 વર્ષની ઉંમરે અહીં મોક્ષ પ્રાપ્ત કર્યો હતો.

ભૈરવનાથ મંદિર: 

કેદારનાથ મંદિરથી લગભગ 1 કિલોમીટર દૂર એક ટેકરી પર ભૈરવનાથનું મંદિર આવેલું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભૈરવનાથ શિયાળામાં જ્યારે મંદિરના કપાટ બંધ હોય છે ત્યારે સમગ્ર કેદારનાથ ખીણની રક્ષા કરે છે. આ સ્થળેથી કેદારનાથ ખીણનો સુંદર નજારો જોવા મળે છે. સૌ પ્રથમ અહીં દર્શન કરવા.. ત્યારબાદ કેદારનાથ ના દર્શન કરવા તેવી માન્યતા છે.

અમૃત કુંડ

કેદારનાથ મંદિર પાછળ અમૃત કુંડ આવેલ છે. શિવલિંગ ને અર્પણ કરેલ પાણી અહીં ભેગું થાય છે.  તેનું પાણી ઘર માટે પવિત્ર છે.

ભીમશીલા જે મંદિરના પાછળ ભાગે છે.

રેતસ કુંડ

આ કુંડ નાના એવા મંદિરમાં બનાવેલ છે. જેમાં ૐ નો નાદ કે ભોલેનાથ નું નામ લઈએ એટલે પાણીમાં પરપોટા નીકળે...

રુદ્ર ગુફા નમો ગુફા 

બાબા બરફાની આશ્રમ :-

લલિત મહારાજ જે એકમાત્ર આખું વર્ષ કેદારનાથમાં રહે છે. તમામ લોકો જ્યારે કેદારનાથ છોડી સોનપ્રયાગ આવી જાય છે. ત્યારે માઈનસ ડિગ્રીમાં પણ બાબા ત્યાં રહે છે. આ આશ્રમમાં તેઓ જમવા અને રહેવા માટે સગવડ કરી આપે છે. એ પણ ફ્રી માં..

ચોરાબારી તાલ (ગાંધી સરોવર): 

કેદારનાથ મંદિરથી લગભગ 3 કિલોમીટરના અંતરે આવેલું આ સરોવર ખૂબ જ શાંત અને સુંદર છે. આ સરોવર ગાંધી સરોવર તરીકે પણ ઓળખાય છે, કારણ કે અહીં મહાત્મા ગાંધીની અસ્થિઓ વિસર્જિત કરવામાં આવી હતી.

​વાસુકી તાલ:

કેદારનાથથી લગભગ 8 કિલોમીટરના મુશ્કેલ ટ્રેક પછી આ ઊંચાઈ પર આવેલું સરોવર જોઈ શકાય છે. અહીં બ્રહ્મ કમળ જેવા દુર્લભ ફૂલો જોવા મળે છે.

કેદારનાથ થી પરત નીચે ઉતરો ત્યારે શું જોઈ શકાય.

ગૌરીકુંડ: 

આ તે સ્થાન છે જ્યાંથી કેદારનાથની પગપાળા યાત્રા શરૂ થાય છે. અહીં માતા પાર્વતીને સમર્પિત એક મંદિર અને ગરમ પાણીના કુંડ આવેલા છે.

​ત્રિયુગીનારાયણ મંદિર: 

આ મંદિર પૌરાણિક રીતે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે અહીં ભગવાન શિવ અને માતા પાર્વતીના લગ્ન થયા હતા અને તેમના લગ્નના સાક્ષી રૂપે અહીં એક અખંડ અગ્નિકુંડ પ્રજ્વલિત છે.

કેદારનાથ સાથે રાખવાની આવશ્યક વસ્તુઓ:  

• ​ગરમ કપડાં (જેકેટ, સ્વેટર, ગરમ ટોપી, ગ્લોવ્સ)
• ​વરસાદથી બચવા માટે રેઈનકોટ
• ​મજબૂત અને આરામદાયક ચંપલ, બુટ
• ​પ્રાથમિક સારવાર કીટ
• ​પાણીની બોટલ, નાસ્તો અને સુકો મેવો
• ​કેમેરા, પાવર બેંક
• ​સરકારી ઓળખપત્ર, જેમ કે આધાર કાર્ડ, 

નોંધ:

• ​યાત્રા પહેલાં, હવામાનની આગાહી તપાસવી જરૂરી છે.
• ​જો તમારી તબિયત સારી ન હોય તો યાત્રા ટાળવી સલાહભર્યું છે.
• ​યાત્રા દરમિયાન સાવચેતી રાખવી અને સાવધાન રહેવું.
• ​યાત્રા માટે યોગ્ય કપડાં પહેરવા અને પૂરતું પાણી પીવું.
• ગૌરીકુંડ અને કેદારનાથમાં ઘણા ધર્મશાળાઓ, આશ્રમો અને નાના હોટેલો ઉપલબ્ધ છે.
• ​રસ્તામાં ઘણા ચા, નાસ્તા અને ભોજન માટેના સ્ટોલ પણ છે.

હેલિકોપ્ટર સુવિધા :-

કેદારનાથ માટે હેલિકોપ્ટરની ટિકિટ ફક્ત અને ફક્ત IRCTC ની ઓફિશિયલ વેબસાઇટ (heliyatra.irctc.co.in) પરથી જ બુક કરી શકાય છે. અન્ય કોઈ થર્ડ પાર્ટી વેબસાઇટ અથવા એજન્ટ દ્વારા બુકિંગ કરાવતા પહેલા સાવચેત રહેવું, કારણ કે તે છેતરપિંડી પણ હોઈ શકે છે.

હેલિકોપ્ટર સેવા માટેના મુખ્ય હેલિપેડ :- 

​ગુપ્તકાશી : 

આ સૌથી દૂરનું હેલિપેડ છે અને અહીંથી કેદારનાથ પહોંચતા લગભગ 15 મિનિટ લાગે છે.

​ફાટા : આ હેલિપેડ ગુપ્તકાશીથી લગભગ 14 કિલોમીટર દૂર છે અને અહીંથી કેદારનાથ પહોંચતા લગભગ 9 મિનિટ લાગે છે.

​સેરસી :- આ હેલિપેડ ફાટાથી લગભગ 7 કિલોમીટર દૂર છે અને અહીંથી કેદારનાથ પહોંચતા લગભગ 11 મિનિટ લાગે છે.

હેલિકોપ્ટર બુકિંગ માટે ધ્યાનમાં રાખવાની બાબતો

​યાત્રા રજીસ્ટ્રેશન: 

કેદારનાથ માટે હેલિકોપ્ટર ટિકિટ બુક કરાવવા માટે ઉત્તરાખંડ સરકારના પોર્ટલ પર યાત્રાનું રજિસ્ટ્રેશન કરાવવું ફરજિયાત છે. રજીસ્ટ્રેશન નંબર ટિકિટ બુકિંગ સમયે જરૂરી હોય છે.

​સામાનની મર્યાદા: 

હેલિકોપ્ટરમાં સામાન્ય રીતે પ્રતિ વ્યક્તિ 5 કિલોગ્રામ સામાન લઈ જવાની મર્યાદા હોય છે.

​વજન મર્યાદા: 

મુસાફરો માટે પણ વજનની મર્યાદા હોય છે. જો કોઈ મુસાફરનું વજન 75 કિલોગ્રામથી વધુ હોય, તો વધારાના વજન માટે વધારાનો ચાર્જ લાગુ પડી શકે છે.

​સમય: ફ્લાઇટના સમય પહેલા ઓછામાં ઓછો એક કલાક હેલિપેડ પર પહોંચી જવું જરૂરી છે.

​હવામાન: હેલિકોપ્ટર સેવા સંપૂર્ણપણે હવામાન પર આધારિત હોય છે. ખરાબ હવામાન, ભારે વરસાદ, કે ધુમ્મસના કારણે ફ્લાઇટ રદ થઈ શકે છે. આવા કિસ્સાઓમાં, ટિકિટના પૈસા પાછા મળે છે.

કેદારનાથ મંદિરનું પૌરાણિક મહાત્મ્ય :- 

કુરુક્ષેત્રના યુદ્ધમાં વિજય પ્રાપ્ત કર્યા પછી, પાંડવોને ભારે પશ્ચાતાપ થયો. તેમને લાગ્યું કે યુદ્ધમાં પોતાના જ ભાઈઓ, ગુરુઓ, અને સગા-સંબંધીઓને મારવાનું પાપ ઘણું મોટું છે. આ પાપમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે અને ભગવાન શિવના આશીર્વાદ પ્રાપ્ત કરવા માટે, તેમણે રાજગાદી છોડીને હિમાલય તરફ પ્રયાણ કર્યું.

​શિવજીની શોધમાં

​પાંડવો જાણતા હતા કે ભગવાન શિવ જ તેમને આ પાપમાંથી મુક્તિ આપી શકે છે. શિવજી પાંડવોને મળવા માંગતા ન હતા, કારણ કે યુદ્ધમાં થયેલી હિંસાથી તેઓ નારાજ હતા. તેથી, શિવજી એક બળદનું રૂપ ધારણ કરીને ગુપ્તકાશીના જંગલમાં છુપાઈ ગયા.

​જ્યારે પાંડવો શિવજીને શોધતા શોધતા ત્યાં પહોંચ્યા, ત્યારે ભીમે એક બળદને જમીનમાં છુપાતા જોયો. ભીમ ઓળખી ગયા કે આ શિવજી જ છે. ભીમ પોતાની શક્તિનો ઉપયોગ કરીને તે બળદની પૂંછડી પકડી રાખી. બળદ પૂંછડી છોડાવવા માટે ઘણી કોશિશ કરી, પણ ભીમે તેને જવા દીધો નહીં.

​શિવનું પ્રાગટ્ય અને મંદિરનું નિર્માણ

​આ ખેંચતાણમાં બળદ જમીનમાં સમાઈ ગયો, પરંતુ તેના શરીરના જુદા જુદા ભાગો હિમાલયના જુદા જુદા સ્થળોએ ફરીથી પ્રગટ થયા:

• ​પૂંછડી: બળદનો પાછળનો ભાગ (પૂંછડી) કેદારનાથમાં પ્રગટ થયો.
• ​નાભિ: નાભિ મધ્યમહેશ્વર ખાતે પ્રગટ થઈ.
• ​બાવડું: બાવડું તુંગનાથમાં પ્રગટ થયું.
• ​મુખ: મુખ રુદ્રનાથમાં પ્રગટ થયું.
• ​જટા: જટા (વાળ) કલ્પેશ્વર ખાતે પ્રગટ થઈ.

​આમ, ભગવાન શિવ પાંચ જુદા જુદા સ્વરૂપોમાં પ્રગટ થયા, જે પાંચ કેદાર તરીકે ઓળખાય છે.  

પંચ કેદાર માટે અહીં ક્લિક કરો.

કેદારનાથ ખાતે જ્યારે શિવજી બળદના પાછળના ભાગના રૂપમાં પ્રગટ થયા, ત્યારે પાંડવોએ તેમની પૂજા કરી. ભગવાન શિવ પાંડવોની શ્રદ્ધા અને તપસ્યાથી પ્રસન્ન થયા. તેમણે પાંડવોને દર્શન આપ્યા અને તેમના પાપમાંથી મુક્તિ આપી. પાંડવોએ તે જ સ્થળે ભગવાન શિવનું એક ભવ્ય મંદિર બનાવ્યું. આ મંદિર પાછળથી આદિ શંકરાચાર્ય દ્વારા આઠમી સદીમાં જીર્ણોદ્ધાર કરવામાં આવ્યું.

​આમ, કેદારનાથનું મંદિર માત્ર એક ધાર્મિક સ્થળ જ નહીં, પરંતુ પશ્ચાતાપ, શ્રદ્ધા અને અંતે મુક્તિની એક પૌરાણિક ગાથાનું પ્રતીક છે.

કેદારનાથ મંદિર વિશે અવનવી વાતો 

કેદારનાથ મંદિરનું નિર્માણ કોણે કરાવ્યું તેના વિશે ઘણી વાતો કહેવામાં આવે છે.  પાંડવોથી લઈને આદ્ય શંકરાચાર્ય સુધી...

આજનું વિજ્ઞાન સૂચવે છે કે કેદારનાથ મંદિરનું નિર્માણ કદાચ 8 મી સદીમાં થયું હતું. જો તમે ના કહો તો પણ આ મંદિર ઓછામાં ઓછા 1200 વર્ષથી અસ્તિત્વમાં છે.

કેદારનાથ જ્યાં છે તે ભૂમિ 21મી સદીમાં પણ અત્યંત પ્રતિકૂળ છે.

એક તરફ 22,000 ફૂટ ઊંચો કેદારનાથ ટેકરી, બીજી બાજુ 21,600 ફૂટ ઊંચો કરચકુંડ અને ત્રીજી બાજુ 22,700 ફૂટ ઊંચો ભરતકુંડ છે.

આ ત્રણ પર્વતોમાંથી વહેતી પાંચ નદીઓ મંદાકિની, મધુગંગા, ચિરગંગા, સરસ્વતી અને સ્વરંદરી છે.  તેમાંથી કેટલાક આ પુરાણમાં લખાયેલા છે.

આ વિસ્તાર માત્ર "મંદાકિની નદી"નું રાજ્ય છે. જ્યાં ઠંડીના દિવસે ખૂબ જ બરફ પડતો હોય અને વરસાદની મોસમમાં ખૂબ જ ઝડપે પાણી વહેતું હોય એવી જગ્યાએ આર્ટવર્ક બનાવવાનું કામ કેટલું ઊંડું હશે.

આજે પણ, તમે જ્યાં "કેદારનાથ મંદિર" ઉભું છે ત્યાં સુધી તમે વાહન ચલાવી શકતા નથી. આવી જગ્યાએ મંદિર કેવી રીતે બાંધવામાં આવ્યું ? આવી પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાં 1000 વર્ષ પહેલાં મંદિર કેવી રીતે બની શકે? આપણે બધાએ ઓછામાં ઓછું એકવાર આ વિચારવું જોઈએ.

વૈજ્ઞાનિકોનું અનુમાન છે કે જો મંદિર 10મી સદીમાં પૃથ્વી પર હોત, તો તે ટૂંકા "બરફ યુગ" સમયગાળામાં હોત. 

વાડિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ જીઓલોજી, દેહરાદૂન, કેદારનાથ મંદિરના ખડકો પર લિગ્નોમેટિક ડેટિંગનું પરીક્ષણ હાથ ધર્યું હતું.  આ "પથ્થરોનું જીવન" ઓળખવા માટે કરવામાં આવે છે.  પરીક્ષણ દર્શાવે છે કે મંદિર 14મી સદીથી 17મી સદીના મધ્ય સુધી સંપૂર્ણપણે બરફમાં દટાયેલું હતું.  જો કે મંદિરના બાંધકામમાં કોઈ નુકસાન થયું નથી.

2013 માં કેદારનાથમાં આવેલા વિનાશક પૂરને દરેક વ્યક્તિએ જોયો જ હશે. આ સમયગાળા દરમિયાન, વરસાદ સરેરાશ કરતા 375% વધુ હતો.  આ પૂરમાં "5748 લોકો" (સરકારી આંકડા) માર્યા ગયા અને 4200 ગામોને નુકસાન થયું.  ભારતીય વાયુસેના દ્વારા 1 લાખ 10 હજારથી વધુ લોકોને એરલિફ્ટ કરવામાં આવ્યા હતા.  બધું વહી ગયું.  પરંતુ આવા વિનાશક પૂરમાં પણ કેદારનાથ મંદિરના સમગ્ર માળખાને સહેજ પણ અસર થઈ ન હતી.

આર્કિયોલોજિકલ સોસાયટી ઑફ ઈન્ડિયાના જણાવ્યા અનુસાર, પૂર પછી પણ મંદિરના સમગ્ર સ્ટ્રક્ચરના ઑડિટમાં 99 ટકા મંદિર સંપૂર્ણપણે સુરક્ષિત છે.  2013ના પૂર દરમિયાન બાંધકામને કેટલું નુકસાન થયું હતું અને તેની વર્તમાન સ્થિતિનો અભ્યાસ કરવા માટે "IIT મદ્રાસ" એ મંદિર પર "NDT પરીક્ષણ" હાથ ધર્યું હતું.  તેણે એમ પણ કહ્યું કે મંદિર સંપૂર્ણપણે સુરક્ષિત અને મજબૂત છે.

1200 વર્ષ પછી, જ્યાં તે વિસ્તારની દરેક વસ્તુ વહી જાય છે, ત્યાં એક પણ માળખું ઉભું નથી.  આ મંદિર ત્યાં ઊભું છે અને માત્ર ઊભું નથી, તે ખૂબ જ મજબૂત છે.

આ મંદિરનું નિર્માણ જે રીતે કરવામાં આવ્યું છે તે તેની પાછળ હોવાનું માનવામાં આવે છે.  જે સ્થળની પસંદગી કરવામાં આવી છે.  આજે, વિજ્ઞાન કહે છે કે મંદિરના નિર્માણમાં ઉપયોગમાં લેવાતા પથ્થર અને બંધારણની પદ્ધતિને કારણે આ મંદિર આ પૂરમાં ટકી શક્યું હતું.

કેદારનાથ મંદિર "ઉત્તર-દક્ષિણ" તરીકે બાંધવામાં આવ્યું છે. જ્યારે ભારતમાં લગભગ તમામ મંદિરો ‘પૂર્વ-પશ્ચિમ’ છે.  નિષ્ણાતોના મતે, જો મંદિર "પૂર્વ-પશ્ચિમ" હોત તો તે પહેલાથી જ નાશ પામ્યું હોત.  અથવા ઓછામાં ઓછું 2013 ના પૂરમાં, તે નાશ પામ્યું હોત.

પરંતુ આ દિશાને કારણે કેદારનાથ મંદિર બચી ગયું છે.  બીજી વાત એ છે કે તેમાં વપરાયેલ પથ્થર ખૂબ જ સખત અને ટકાઉ છે.  ખાસ વાત એ છે કે આ મંદિરના નિર્માણ માટે જે પથ્થરનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે તે ત્યાં ઉપલબ્ધ નથી, તો જરા કલ્પના કરો કે તે પથ્થર ત્યાં કેવી રીતે લઈ જવામાં આવ્યો હશે.  તે સમયે આટલા મોટા પથ્થરને લઈ જવા માટેના સાધનો પણ ઉપલબ્ધ નહોતા.  આ પથ્થરની વિશેષતા એ છે કે 400 વર્ષ બરફની નીચે રહ્યા પછી પણ તેની "ગુણધર્મો" માં કોઈ ફરક નથી.

તેથી, મંદિરે પ્રકૃતિના ચક્રમાં તેની તાકાત જાળવી રાખી છે.  મંદિરના આ મજબૂત પત્થરો કોઈપણ સિમેન્ટના ઉપયોગ વિના "એશલર" રીતે એકસાથે ગુંદર ધરાવતા હોય છે.  તેથી મંદિરની મજબૂતાઈ પથ્થરના સાંધા પર તાપમાનના ફેરફારોની કોઈપણ અસર વિના અભેદ્ય છે.

2013માં મંદિરના પાછળના ભાગમાં એક મોટો ખડક ફસાઈ ગયો હતો અને પાણીની ધાર વિભાજિત થઈ ગઈ હતી અને મંદિરની બંને બાજુનું પાણી બધું પોતાની સાથે લઈ ગયું હતું પરંતુ મંદિર અને મંદિરમાં આશરો લેનારા લોકો સુરક્ષિત રહ્યા હતા. જેમને બીજા દિવસે ભારતીય વાયુસેના દ્વારા એરલિફ્ટ કરવામાં આવ્યા હતા.

પ્રશ્ન એ છે કે શ્રદ્ધા રાખવી કે નહીં.  પરંતુ એમાં કોઈ શંકા નથી કે મંદિરના નિર્માણ માટે સ્થળ, તેની દિશા, તે જ બાંધકામ સામગ્રી અને પ્રકૃતિને પણ કાળજીપૂર્વક પસંદ કરવામાં આવી હતી જે તેની સંસ્કૃતિ અને શક્તિને 1200 વર્ષ સુધી જાળવી રાખશે.

ટાઇટેનિક ડૂબી ગયા પછી, પશ્ચિમના લોકોને સમજાયું કે "NDT પરીક્ષણ" અને "તાપમાન" કેવી રીતે ભરતીને ફેરવી શકે છે. પરંતુ આપણા પુર્વજો એ આ વિચાર્યું અને તે 1200 વર્ષ પહેલાં થયું હતું.

શું કેદારનાથ એ જ આબેહૂબ ઉદાહરણ નથી? કેટલાક મહિનાઓ વરસાદમાં, કેટલાક મહિનાઓ બરફમાં અને કેટલાક વર્ષોમાં પણ બરફમાં, ઉન, પવન અને વરસાદ હજુ પણ સમુદ્રની સપાટીથી 12,000 ફૂટ ઉપર ઊનને ઢાંકી દે છે. 

6 ફૂટ ઊંચું પ્લેટફોર્મ બનાવવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતા પથ્થરના વિપુલને  પ્રચંડ જથ્થા વિશે વિચારીને આપણે દંગ રહી જઈએ છીએ.

આજે, તમામ પૂર પછી, અમે ફરી એક વખત કેદારનાથના વૈજ્ઞાનિકોના નિર્માણ સમક્ષ નમન કરી રહ્યા છીએ, જેમને એટલી જ ભવ્યતા સાથે 12 જ્યોતિર્લિંગોમાં સર્વોચ્ચ હોવાનું સન્માન મળશે.

વૈદિક હિંદુ ધર્મ અને સંસ્કૃતિ કેટલી આગળ હતી તેનું આ ઉદાહરણ છે.  તે સમયે આપણા ઋષિમુનિઓ એટલે કે વૈજ્ઞાનિકોએ વાસ્તુશાસ્ત્ર, હવામાનશાસ્ત્ર, અવકાશ વિજ્ઞાન, આયુર્વેદમાં ઘણી પ્રગતિ કરી હતી.

સાભાર :- મનોજ પટેલ

॥ ॐ નમઃ શિવાય॥

🙏🏻🙏🏻🙏🏻